Πλατίνα, τα άπειρα πρόσωπα του πολύτιμου μετάλλου

Οταν το 1937 ο Γεώργιος Στ' στέφθηκε βασιλιάς του Ηνωμένου βασιλείου, η σύζυγός του Ελισάβετ φόρεσε ένα στέμμα που είχε στην κορυφή του το μεγαλύτερο διαμάντι στον κόσμο, το Koh-i-Noor, και το μεταλλικό τμήμα του στέμματος ήταν φτιαγμένο από πλατίνα. Διότι ήδη από τις αρχές της δεκαετίας εκείνης οι ηγεμόνες των τάσεων στη μόδα είχαν αποφανθεί ότι τα διαμάντια δεν πλαισιώνονται με χρυσό, δεν τους ταιριάζει, είναι φθηνό γούστο. Και η περιβόητη Γουόλις Σίμσον, που για το χατίρι της ο Εδουάρδος Η' είχε χάσει τον θρόνο του, είχε πει πως τα χρυσά κοσμήματα πηγαίνουν στα τουίντ φορέματα της ημέρας αλλά για τα βραδινά το μόνο κατάλληλο μέταλλο ήταν η πλατίνα. Η Τζιν Χάρλοου με τον μέντορα και χρηματοδότη της Χάουαρντ Χιουζ είχε εμφανιστεί με πλατινένιο μαλλί στο έργο «Platinum Blonde» και ο Καρτιέ, που από το 1898 είχε εμφανίσει με επιτυχία τα ρολόγια χειρός, σβήνοντας την παράδοση των ρολογιών μόνο στην τσέπη του γιλέκου, εκείνη επίσης τη δεκαετία, επέβαλε σχεδόν ως συνοδευτικό του διαμαντιού, της λευκής πολύτιμης πέτρας, την πλατίνα.

Η πλατίνα συχνά συγχέεται με τον λευκόχρυσο. 'Όμως ο λευκόχρυσος προέρχεται από τον χρυσό, το γνωστό μας κίτρινου χρώματος μέταλλο όταν είναι σε πρόσμειξη με διάφορα άλλα μέταλλα, όπως το παλλάδιο, που του δίνουν ένα ασημίζον χρώμα, παραπλήσιο με αυτό της καθαρής πλατίνας, που είναι πιο σκληρή, πιο σπάνια και φυσικά πιο ακριβή.

Το παλαιότερο εύρημα σχετικά με το μέταλλο αυτό μάς έρχεται από την αρχαία Αίγυπτο. Σε ένα φέρετρο που βρέθηκε σε ανασκαφές στην αιγυπτιακή Θήβα υπήρχε και ένα κουτί από πλατίνα με αφιέρωση, για τη θεά Shapenapit. Είναι αντικείμενο εξέτασης το πώς οι αρχαίοι λαοί στην Αίγυπτο και στην Αμερική κατεργάζονταν αυτό το μέταλλο όταν οι φωτιές που μπορούσαν να ανάβουν δεν έφθαναν στην υψηλή θερμοκρασία τήξης της πλατίνας.

Ο λοχαγός Don Antonio de Ulloa το 1735, ως μέλος της αποστολής που είχε υποστηρίξει η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών, αποβιβάστηκε στον Παναμά, διέτρεξε όλη τη Νότια Αμερική, στην επιστροφή όμως το πλοίο έπεσε στα χέρια των Αγγλων και ο ίδιος έμεινε στην Αγγλία, όπου εκλέχθηκε μάλιστα μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας. Εκεί έγραψε ένα βιβλίο το 1748 στο οποίο ανέφερε ότι είδε πολλά χρυσωρυχεία, κυρίως στον ποταμό Pinto στην Κολομβία, εγκαταλελειμμένα εξαιτίας της πρόσμειξης του χρυσού με ένα άλλο μέταλλο που εμπόδιζε την κατεργασία του. Θεωρείται ότι ο Ulloa ανακάλυψε κατά έμμεσο τρόπο το στοιχείο αυτό. Οι ισπανοί κατακτητές που ενδιαφέρονταν κυρίως για χρυσάφι και ασήμι θεώρησαν την πλατίνα κάτι επιζήμιο σε σχέση με τον χρυσό και απαγόρευσαν την εξόρυξη.

Οι ιθαγενείς για την κατεργασία του μεταλλεύματος είχαν μια μέθοδο, η οποία υπάρχει ακόμη και σήμερα, και ονομάζεται στη σύγχρονη μεταλλουργία πυροσυσσωμάτωση. Θέρμαιναν βόλους πορώδους ακατέργαστου μεταλλεύματος σε όσο υψηλότερη θερμοκρασία μπορούσαν και με σφυρηλάτηση, αναμειγνύοντας και σκόνη χρυσού, κατάφερναν να δημιουργούν διάχυση και να παίρνουν ένα πιο συμπαγές υλικό κατάλληλο για την κατασκευή διαφόρων αντικειμένων.