• Φυσικες Πέτρες, Συνθετικές Πέτρες, Επεξεργασμένες Πέτρες, και Απομιμήσεις

    Το πρώτο και σημαντικότερο πράγμα που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε όταν αγοράζουμε μία πέτρα (ένα πολύτιμο ή ημιπολύτιμο λίθο) είναι σε ποια από τις τέσσερις παραπάνω κατηγορίες ανήκει. Θα ξεκινήσουμε από τους ορισμούς. Θα βοηθούσε στην κατανόηση αν πριν από αυτό το σημείωμα διαβάζατε τα λήμματα του λεξικού: Συνθετικές πέτρες, Ανάδειξη, Ακτινοβόληση.
      Φυσικές λέγονται οι πέτρες που δημιουργήθηκαν εξολοκλήρου στη φύση. Οι μόνες αποδεκτές επεμβάσεις σε μία φυσική πέτρα είναι το ταγιάρισμα, δηλαδή η δημιουργία εδρών που αναδεικνύουν τη λάμψη της πέτρας, και το γυάλισμα της.
      Συνθετικές ονομάζονται οι πέτρες που έχουν ακριβώς την ίδια χημική σύσταση με την αντίστοιχη φυσική πέτρα, αλλά διαφέρουν από αυτή στο ότι η συνθετική πέτρα δεν δημιουργήθηκε στη φύση, αλλά είναι ανθρώπινο δημιούργημα και φτιάχτηκε σε κάποιο εργαστήριο. Οι φυσικές, μηχανικές και οπτικές  ιδιότητες της συνθετικής πέτρας και της αντίστοιχης φυσικής είναι ακριβώς οι ίδιες γι αυτό είναι πολύ δύδκολο για τον καθένα να τις ξεχωρίσει. Υπάρχει και μία άλλη ποιότητα οι ανασυντεθημένες πέτρες που αποτελούνται από σκόνη της πέτρας που έχει ξαναενωθεί με κόλλα.
      Επεξεργασμένες ονομάζονται οι φυσικές πέτρες που υπέστησαν εκτός από το ταγιάρισμα και κάποιες άλλες επεμβάσεις για να βελτιωθούν κάποιες ιδιότητές τους. Π.χ. βάφτηκαν για να βελτιωθεί το χρώμα τους.
      Απομιμήσεις ( η υποκατάστατα) ονομάζουμε κάποιες πέτρες που μπαίνουν σε κοσμήματα αντί για κάποιες άλλες ακριβότερες πέτρες. Οι απομιμήσεις δεν έχουν κάποια χημική συγγένεια με την φυσική πέτρα που υποκαθιστούν. Απομίμηση και φυσική πέτρα όμως μοιάζουν οπτικά μεταξύ τους. Για παράδειγμα ο κόκκινος σπινέλιος ή η κόκκινη τουρμαλίνη είναι φυσικές πέτρες που χρησιμοποιούνται σαν υποκατάστατα του ρουμπινιού γιατί μοιάζουν με αυτό, αλλά είναι πολύ φτηνότερες. Κάποιοι έμποροι εξαπατούν τους πελάτες τους και δεν αναφέρουν ότι πουλάνε απομίμηση. Το ζιρκόν και ο μοισανίτης είναι τα συνήθη υποκατάστατα του διαμαντιού. Το γυαλί έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον εδώ και χιλιάδες χρόνια σαν απομίμηση όλων των πετρών σκέτο ή μεπρόσμιξη διαφόρων χρωμάτων. Τα πλαστικά έχουν χρησιμοποιηθεί κυρίως σαν απομιμήσεις των οργανικών πολύτιμων πετρών όπως το κεχριμπάρι, το ελεφαντόδοντο και το κοράλλι.
    Από τις τέσσερις παραπάνω κατηγορίες, οι φυσικές πέτρες συνήθως είναι κατά πολύ ακριβότερες από τις υπόλοιπες.

     

    ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΕΣ ΠΕΤΡΕΣ

      Σε πολλές περιπτώσεις οι πολύτιμοι λίθοι υφίστανται κάποια επεξεργασία για βελτίωση των ιδιοτήτων τους. Αυτή η επεξεργασία ενισχύει ή και αλλάζει το χρώμα της πέτρας, ή μπορεί να αυξήσει την σταθερότητα ή την συνοχή της πέτρας. Αυτό το τελευταίο σημαίνει ότι όταν η πέτρα δεθεί σε κόσμημα δεν θα τρίβεται και δεν θα επηρεάζεται από οξέα και δεν θα αποχρωματίζεται.
    Οι τέσσερις κυριότερες μέθοδοι επεξεργασίας είναι η θερμική επεξεργασία, η ακτινοβόληση, η χημική κατεργασία, και η συνένωση της πέτρας με κάποιο άλλο υλικό. . Οι δύο πρώτες επεξεργασίες η θερμική και η ακτινοβόληση συνήθως αποσκοπούν να μετατρέψουν τις πέτρες που εξορύσσονται από την γη σε κάποια μορφή πιο σπάνια και με πιο ωραία εμφάνιση. Δηλαδή με τις επεξεργασίες αυτές μιμούμαστε κάποιες ακριβότερες ποικιλίες της πέτρας. Η χημική επεξεργασία συνήθως έχει σκοπό να βελτιώσει τα επιφανειακά χαρακτηριστικά της πέτρας, και η ενίσχυση ισχυροποιεί την πέτρα για να αποφεύγονται τα ξεφλουδίσματα και οι αποκολλήσεις. Ας δούμε αναλυτικότερα αυτές τις επεξεργασίες.
    Η θερμική επεξεργασία χρησιμοποιείται συνήθως για ενίσχυση του χρώματος. Συνήθως αυτή η ενίσχυση του χρώματος είναι μόνιμη και δεν υπάρχει αποχρωματισμός με τον καιρό. Ο αμέθυστος, το ρουμπίνι, το ζαφείρι, το τοπάζι, η τουρμαλίνη και το ζιρκόν συνήθως είναι θερμικά επεξεργασμένα. Οι περισσότερες ακουαμαρίνες επίσης υφίστανται θερμική επεξεργασία για να μεταβληθεί το πρασινογάλαζο χρώμα τους σε γαλάζιο που προτιμούν οι περισσότεροι καταναλωτές.
    Η ακτινοβόληση επίσης χρησιμοποιείται για να μεταβάλλει το χρώμα των πετρών. Το άχρωμα τοπάζι ακτινοβολείται για να γίνει μπλε, η άχρωμη τουρμαλίνη ακτινοβολείται επίσης για να μετατραπεί σε ένα από τα πολλά χρώματα που συναντάμε την τουρμαλίνη στη φύση. Η ακτινοβόληση έχει μικρότερη σταθερότητα από την θέρμανση και οι ακτινοβολημένες πέτρες έχουν την τάση να επανέλθουν στο φυσικό τους χρώμα με τα χρόνια, η με την έκθεση στην ηλιακό φως
    Η θερμική κατεργασία και η ακτινοβόληση δεν μπορούν να ανιχνευτούν από τα γεμολογικά εργαστήρια. .
    Λέγοντας χημική κατεργασία εννοούμε το άσπρισμα (bleaching) των μαργαριταριών η του ελεφαντόδοντου, τη βαφή (dyeing - stainning). Επίσης την εφαρμογή ελαίων, κεριών ρητινών ή πλαστικών για την σταθεροποίηση της εμφάνισης των πετρών. Οι χημικές κατεργασίες συχνά ονομάζονται και εμποτισμός (impregnation), γιατί αυτές οι ουσίες διαπερνούν την επιφάνεια της πέτρας και διαποτίζουν τη μάζα της. Στις πορώδεις πέτρες όπως το τιρκουάζ, εφαρμόζεται κερί η ρητίνη για να αποφευχθεί η αλλαγή του χρώματος του. Ρητίνες εφαρμόζονται συνήθως για να καλύψουν μικρορωγμές ή πόρους στην επιφάνεια της πέτρας. Κάποια από αυτά τα χημικά μπορεί να επηρεαστούν από ισχυρούς διαλύτες όπως το ασετόν. Γενικά οι χημικές κατεργασίες εύκολα ανιχνεύονται με το μικροσκόπιο.
    Μια άλλη επέμβαση που γίνεται είναι η συγκόλληση. Για την συγκόλληση χρειαζόμαστε δύο η τρεις (doublet ή triplet) φέτες από διαφορετικές πέτρες. Οι φέτες συγκολλούνται μεταξύ τους με μια διάφανη κόλλα. Αυτό γίνεται όταν η εμφανής πέτρα είναι πολύ ακριβή, αλλά υπάρχει ο φόβος αν κοπεί σε πολύ λεπτό φύλλο να σπάσει. Γι αυτό κολλάμε μία ακόμη πέτρα (ή δύο) σαν υπόστρωμα. ʼλλοτε πάλι μπορεί το υπόστρωμα να χρησιμεύει σαν χρωματικό φόντο για την πέτρα και να την αναδεικνύει. Η κατεργασία αυτή γίνεται συχνά στον οπάλιο ο οποίος είναι μία εύθραυστη πέτρα, και κολλώντας μια ή δύο φέτες χαλαζία να προστατεύεται.
    Μία παλιά επεξεργασία των πετρών είναι οι επιστρώσεις. Με αυτή τη λέξη εννοούμε το πέρασμα μιας όψης της πέτρας με μια ουσία που της προσδίδει κάποιες ιδιότητες. Μια γνωστή περίπτωση είναι το στράς όπου αλείφεται η κάτω όψη ενός γυαλιού η χαλαζία με καθρέφτη, ώστε να αυξάνονται κατά πολύ οι αντανακλάσεις του φωτός και κατά συνέπεια η λάμψη της πέτρας.

     

  • Πρόσφατα
    28-01-2022
    Η μιλανέζικη εταιρία κοσμημάτων Pomellato πρόσφατα παρουσ...
    22-01-2022
    Ο ιστορικός ελληνικός οίκος κοσμημάτων Λαλαούνης συνε...
    17-01-2022
    Στη μελέτη που ακολουθεί οι συγγραφείς Α. Κύρη και Μ. Μα...
    17-01-2022
    Cleopatra's Vault, η νέα συλλογή κοσμημάτων της Αμερικανίδας...