• Αγκράφα από PEWTER

    Σε αυτό το σημείωμα θα παρουσιάσουμε βήμα – βήμα την κατασκευή μιας ζώνης από μέταλλο και δέρμα. Η ζώνη είχε κατασκευαστεί τον 14ο αιώνα στην Ουαλία, και σήμερα θα την αναπαράγουμε χρησιμοποιώντας τις τεχνικές που μετήλθαν οι τεχνίτες της εποχής.

    Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει αυτή η κατασκευή, είναι πως χρησιμοποιούνται τέσσερις βασικές τεχνικές της χρυσοχοΐας η χύτευση, η σεγαριστή τεχνική  η συγκόλληση και το πριτσίνωμα (ήλωση) με τον τρόπο που εφαρμόζονταν σε μία πρώιμη φάση της μεταλλουργίας. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι τρόποι που εργάζονταν οι τεχνίτες της εποχής εκείνης, χρησιμοποιούνται σχεδόν αυτούσιοι σε ένα εργαστήριο χειροποίητου κοσμήματος της σημερινής εποχής.


       Η ζώνη που θα κατασκευάσουμε στην τελική της μορφή είναι αυτή που φαίνεται στη φωτογραφία.
     

     


     
    Κατασκευή της αγκράφας

    Η αγκράφα και το γλωσσάκι της αγκράφας έγιναν με χύτευση σε καλούπι που σκαλίστηκε σε σαπουνόπετρα. Το καλούπι σε σαπουνόπετρα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές, δηλαδή δεν ήταν ανάγκη να σκαλίζεται κάθε φορά καινόυργιο για κάθε αγκράφα. Το σκάλισμα καλουπιού σε μαλακή πέτρα είναι μία πανάρχαια μεταλλουργική τεχνική. ΄΄Έχουν βρεθεί καλούπια από στεατίτη  στην Κρήτη και στις Μυκήνες από το 1500 π.Χ. και παλαιότερα,. Τέτοια καλούπια που υπάρχουν στα μουσεία Μυκηνών και Ηρακλείου,  χυτεύονταν τρισδιάστατα αντικείμενα όπως χρυσά δαχτυλίδια σε καλούπια κλειστού τύπου  ή δισδιάστατα αντικείμενα σε επίπεδα καλούπια ανοιχτού τύπου.

    Η κατασκευή που θα κάνουμε θα αντιγράψει την πρωτότυπη αγκράφα που φαίνεται στη φωτογραφία η οποία είναι κατασκευασμένη το 1400 μ.Χ. από κράμα χαλκού.

     


      
    1) ΣΚΑΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥΠΙΟΥ ΧΥΤΕΥΣΗΣ ΣΕ ΣΑΠΟΥΝΟΠΕΤΡΑ

    Κατ΄ αρχήν θα προμηθευτούμε ένα κομμάτι σαπουνόπετρα σε διάσταση που να χωράει την αγκράφα με ικανοποιητικά περιθώρια. Η σαπουνόπετρα είναι ένα πέτρωμα πολύ μαλακό. Έτσι μπορούμε να την κόψουμε εύκολα στα δύο με ένα πριόνι. Τα δύο κομμάτια που δημιουργήθηκαν θα τα λειάνουμε με ένα γυαλόχαρτο πάνω σε μία επιφάνεια εντελώς επίπεδη, ώστε όταν τα ακουμπήσουμε να εφάπτονται ακριβώς. Η σαπουνόπετρα όπως και ο στεατίτης είναι κατάλληλα για την χύτευση λειωμένου μετάλλου, γιατί μπορούν να λειανθούν αρκετά ώστε να ρέει το λειωμένο μέταλλο και συγχρόνως αντέχουν στις ψηλές θερμοκρασίες χωρίς να σπάζουν. Τις τρύπες τις ανοίγουμε στα δύο κομμάτια της σαπουνόπετρας ώστε να μπορούμε να αντιστοιχίσουμε ακριβώς το ένα με το άλλο.


     

     

     

    Στη συνέχεια σχεδιάζουμε την αγκράφα και μεταφέρουμε το σχέδιο αυτό με ένα καρμπόν πάνω στο ένα κομμάτι της σαπουνόπετρας.

     

    Χρησιμοποιώντας  καλέμια με διάφορες απολήξεις  αρχίζουμε προσεκτικά να σκαλίζουμε το σχέδιο στην επιφάνεια της σαπουνόπετρας.

     

     

    Μία σημαντική λεπτομέρεια στη χάραξη είναι να μην γίνεται σκάλισμα κάτω από επιφανειακό υλικό όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Στην περίπτωση που σκαλίσουμε με τον τρόπο που φαίνεται δεξιά στο σχήμα, το υγρό μέταλλο κατά την χύτευση θα διοχετευτεί κάτω από την σαπουνόπετρα και μπορεί να κάνουμε ζημιά στο καλούπι κατά την απομάκρυνση της αγκράφας.

     

     


    Προσεκτικά ολοκληρώνουμε την χάραξη της αγκράφας πάνω στη σαπουνόπετρα.


     

     

    Μόλις ολοκληρωθεί το σκάλισμα της αγκράφας, πρέπει να σκαλίσουμε την μποκαδούρα. Η μποκαδούρα είναι μία κωνική δίοδος για το λειωμένο μέταλλο από την άκρη του καλουπιού μέχρι την αγκράφα.


     

     

     

     

    2) Η ΧΥΤΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΚΡΑΦΑΣ
     

    Αφου έχουμε ολοκληρώσει το σκάλισμα της αγκράφας και της μποκαδούρας, ενώνουμε προσεκτικά τα δύο κομμάτια του καλουπιού μας, και τοποθετούμε δυο πύρους στις δύο τρύπες που έχουμε αφήσει σαν αναμονή γι αυτό τον σκοπό, ώστε το καλούπι κατά την χύτευση να μην μετακινηθεί καθόλου.

     

     

     

    Στη συνέχεια χύνουμε μέσα στο καλούπι το μέταλλο που έχουμε  λειώσει σε ειδικό χωνευτήρι. Το μέταλλο που χρησιμοποιούμε είναι pewter ένα κράμα με βάση τον κασσίτερο, πολύ δημοφιλές στην Αγγλία. Το pewter, είναι αρκετά στιβαρό, και έχει σχετικά χαμηλό σημείο τήξης και ομαλή ροή, άρα είναι πολύ κατάλληλο για χύτευση. Κατά τη διάρκεια της χύτευσης θα πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης, γάντια, και γυαλιά.

     

    Προτού ανοίξουμε το καλούπι για να πάρουμε την αγκράφα, θα περιμένουμε λίγη ώρα για να στερεοποιηθεί και να ψυχθεί το μέταλλο.

     

    3) ΤΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΧΥΤΟΥ

    Στην πρώτη εικόνα βλέπουμε το αντικείμενο όπως βγαίνει από το καλούπι. Το χοντρό κωνικό κομμάτι είναι η μπουκαδούρα την οποία αποκόβουμε με ένα κόφτη. Το μέταλλο της μποκαδούρας, το φυλάμε για την επόμενη χύτευση που θα κάνουμε.  Στην δεύτερη εικόνα βλέπουμε την αγκράφα όπως είναι μετά το κόψιμο της μποκαδούρας. Τέλος καθαρίζουμε τα υπολείμματα της μποκαδούρας και άλλες μικροατέλειες της χύτευσης με λίμες, γυαλόχαρτα κ.λ.π. ώσπου η αγκράφα παίρνει την τελική της μορφή που βλέπουμε στην τρίτη εικόνα.

     

     4) Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ ΑΓΚΡΑΦΑΣ

    Στην ίδια σαπουνόπετρα που σκαλίσαμε το καλούπι της αγκράφας, σκαλίζουμε και το καλούπι της γλώσσας,. Για την γλώσσα δημιουργούμε δική της μποκαδούρα


    .

     

    Αμέσως μετά την χύτευση της αγκράφας κάνουμε με τον ίδιο τρόπο και την χύτευση της γλώσσας

    .
     

     

     

    Ακολουθεί το καθάρισμα της γλώσσας που θα πάρουμε από το καλούπι, με κόψιμο της μποκαδούρας και λείανση.
    Στη συνέχεια με μία πένσα δημιουργούμε στη γλώσσα ένα κρίκο ώστε να προσαρμοστεί πάνω στην αγκράφα.


     

     

    Μετά την συναρμογή των δύο στοιχείων η αγκράφα είναι έτοιμη.

     

     

     

    5)  ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΩΝ ΠΛΑΚΙΔΙΩΝ

    Χρησιμοποιώντας μία καινούργια σαπουνόπετρα ξεκινάμε να σκαλίζουμε το σχήμα του εντόμου που θα χρησιμοποιήσουμε στο διακοσμητικό μας πλακίδιο. Θα ακολουθήσουμε ακριβώς την ίδια πορεία με την χύτευση της αγκράφας, σχεδίαση του εντόμου, σκάλισμα του εντόμου στην σαπουνόπετρα, σκάλισμα μποκαδούρας, χύτευση του pewter, και καθάρισμα του χυτού.

     

    Στην περίπτωση του πλακιδίου, θα χρειαστούμε τέσσερα ποδαράκια από το κάτω μέρος του για να στηρίξουμε το πλακίδιο στη δερμάτινη ζώνη. . Για το σκοπό αυτό σκαλίζουμε τέσσερα ποδαράκια στο απέναντι κομμάτι του καλουπιού μας.

     

     

     

    6) ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΠΛΑΚΩΝ

     Όπως φαίνεται στη φωτογραφία της τελειωμένης ζώνης, πρέπει να κατασκευάσουμε δύο επίπεδες πλάκες. Η μία είναι η βάση πάνω στην οποία στηρίζουμε την αγκράφα, και η άλλη επίπεδη πλάκα είναι το τελείωμα της ζώνης το οποίο θηλυκώνει πάνω στην αγκράφα. Οι δύο αυτές πλάκες θα κατασκευαστούν από έλασμα pewter,  στο οποίο θα δώσουμε τις επιθυμητές διαστάσεις και σχήμα με σεγάρισμα. 

    Προτιμάμε για λόγους ευκολίας να προμηθευτούμε από το εμπόριο, το έλασμα pewter που μας χρειάζεται. Το έλασμα θα έχει πάχος 0,8 του χιλιοστού, άρα και η έτοιμη πλάκα που θα προμηθευτούμε θα έχει αυτό το πάχος.

    Το φάρδος σύμφωνα με την αρχαία αγκράφα που αντιγράφουμε, είναι 31,5mm, οπότε  θα κόψουμε το φάρδος της πλάκας που χρησιμοποιούμε σε αυτό τη διάσταση..

    Η βάση της αγκράφας είναι διπλή, άρα θα υπολογίσουμε αναλόγως το μήκος του ελάσματος που θα κόψουμε. Ώστε να μπορούμε να κάνουμε το γύρισμα. Το pewter σε αυτό το πάχος μπορεί να κοπεί με ψαλίδι.

     

     

    Τις διάφορες εγκοπές που χρειάζονται (π.χ. εγκοπή για τη γλώσσα της αγκράφας), τις κάνουμε με τη σέγα. Οι εγκοπές αυτές  φαίνεται στην φωτογραφία της τελειωμένης ζώνης Σε αυτή τη φάση, ανοίγουμε και τις τέσσερις τρύπες, που θα πριτσινώσουμε των βάση της αγκράφας, μαζί με την δερμάτινη ζώνη.


     


     

     Με τις ίδιες μεθόδους, δηλαδή κόψιμο της πλάκας  στις επιθυμητές διαστάσεις, σεγάρισμα για την δημιουργία των εγκοπών δίπλωμα στα δύο και κόλληση, και τέλος λείανση, δημιουργούμε την δεύτερη επίπεδη πλάκα, το τελείωμα της ζώνης. Επίσης ανοίγουμε τις τέσσερις τρύπες για το πριτσίνωμα, και την στερέωση της στο δέρμα.


     

     

     

     Τέλος λειαίνουμε με λίμες και γυαλόχαρτα τις δύο επίπεδες επιφάνειες.


     


    Προσαρμογή της δερμάτινης ζώνης πάνω στα μεταλλικά στοιχεία.

     

     

    7) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΔΕΡΜΑΤΙΝΗΣ ΖΩΝΗΣ  ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

    Το τελευταίο μέρος της κατασκευής μας είναι να προσαρμόσουμε τα μεταλλικά κομμάτια που κατασκευάσαμε πάνω στη δερμάτινη ζώνη. Η προσαρμογή αυτή γίνεται με πριτσίνωμα.

    Στα σημεία που υπάρχουν τα πριτσίνια κάνουμε τις αντίστοιχες τρύπες στη ζώνη.
    Περνάμε το πριτσίνι μέσα από τις μεταλλικές πλάκες και το δέρμα, και το κόβουμε με τον κόφτη δύο χιλιοστά πάνω από την μεταλλική επιφάνεια.


     
     

    Χτυπάμε με το σφυρί το πιτσίνι μέχρι να κάνει κεφάλι.

    Με αυτή την τεχνική πριτσινώνουμε όλα τα μεταλλικά στοιχεία πάνω στη ζώνη, και ολοκληρώνουμε την κατασκευή.  

     

    Οι φωτογραφίες προέρχονται από το site:

    http://www.boryssnorc.com/

  • Πρόσφατα
    28-01-2022
    Η μιλανέζικη εταιρία κοσμημάτων Pomellato πρόσφατα παρουσ...
    22-01-2022
    Ο ιστορικός ελληνικός οίκος κοσμημάτων Λαλαούνης συνε...
    17-01-2022
    Στη μελέτη που ακολουθεί οι συγγραφείς Α. Κύρη και Μ. Μα...
    17-01-2022
    Cleopatra's Vault, η νέα συλλογή κοσμημάτων της Αμερικανίδας...