• Αρχική ΣελίδαΛεξικό → Χειροποίητο κόσμημα (Handmade jewlery)
    Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

    Χειροποίητο κόσμημα (Handmade jewlery)

    Χειροποίητο ονομάζουμε ένα κόσμημα, που για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν μόνον εργαλεία χειρός, όπως οι πένσες η σέγα η λίμα, σφυράκια κ.λ.π. Στο χειροποίητο κόσμημα δεν χρησιμοποιούνται  ηλεκτροκίνητες μηχανές, και το κόσμημα δεν έχει χυτά ή πρεσσαριστά μέρη. Ειδικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή χειροποίητων κοσμημάτων είναι το ρεπουσσέ, η κοκκίδωση,  η χαρακτική κ.α. Και για την διακόσμησή του το σμάλτο, το νιέλλο κ.α. Ειδικά το τελικό φινίρισμα (λούστρο) μπορεί να γίνει με ηλεκτροκίνητη βούρτσα.

     Τα χειροποίητα κοσμήματα έχουν μία μοναδικότητα, που αντιστοιχεί στον καλλιτέχνη και τις τεχνικές που μετέρχεται, στο ανεπανάληπτο της κατασκευής και στο ότι  πάντα θα υπάρχουν τεχνικές που το έμπειρο ανθρώπινο χέρι, θα τις υλοποιήσει πιο σωστά από τα μηχανήματα. .  Ένα χειροποίητο κόσμημα φτιαγμένο από έμπειρο τεχνίτη, είναι κατά κανόνα ακριβότερο από ένα κόσμημα παραγωγής.  .

      Ο εξοπλισμός ενός πάγκου για την κατασκευή χειροποίητου κοσμήματος περιλαμβάνει τα εξής εργαλεία:

    1) Πένσες  (pliers), πολλές, διαφορετικών μεγεθών, και με διαφορετικά σαγόνια.

    2) Ψαλίδια (shears) για το κόψιμο φύλλων μετάλλου.

    3) Κόφτες (cutters),για το κόψιμο συρμάτων

    4) Σφυριά (hammers), με διάφορες κεφαλές, σφαιρικές, αιχμηρές, επίπεδες κ.λ.π.

    5) Ματσόλες (mallets) Ξύλινα ή πλαστικά σφυριά, για να μην πληγώνουν τελειωμένα κοσμήματα.

    6) Λίμες (files) τουλάχιστον 10 λίμες, ψιλές, χοντρές, στρογγυλές, μισοστρόγγυλες, κ.λ.π.

    7) Σέγες (Saw frames) Είναι πριονάκια  που χρησιμεύουν για την κοπή φύλλων μετάλλου.

    8) Πιάστρες- προσέλες (tweezers) Είναι τσιμπίδες που χρησιμοποιούνται για την συγκράτηση μεταλλικών αντικειμένων ειδικά όταν είναι πυρωμένα.

    9) Φλεξίμπλ (Pendant drill) Είναι το μηχάνημα που χρησιμοποιείται συνεχώς, για τρύπημα, φρεζάρισμα, λείανση, και πολλές άλλες εργασίες.

    10) Κουμπάσο (dividers) Μοιάζει με διαβήτη, και χρησιμοποιείται για μέτρημα, και χάραξη κύκλων.

    11) Παχύμετρα (micrometer-gauges) Χρησιμοποιούνται για την μέτρηση του πάχους φύλλων και συρμάτων.

    12) Τανάλια τραβήγματος (draw tong) Χρησιμοποιείται για τη συγκράτηση συρμάτων, και τράβηγμα τους από τραμφίλες

    13) Τραμφίλες  (draw plates) Στην ελληνική γλώσσα η ονομασία της τραμφίλας είναι ολκός, και οι παραδοσιακοί χρυσικοί την έλεγαν σύρτη.  Είναι μεταλλικές πλάκες με τρύπες συγκεκριμένων διατομών, για εξόλκηση σύρματος.

    14) Καλέμια (Gravers – scorpers) Χρησιμοποιούνται για χάραξη, και κάρφωμα πετρών.

    15) Μπουτουνιέρα- Μπορσόνια (doming die-doming punches) Είναι αρσενικά και θηλυκά καλούπια για διαμόρφωση μεταλλικών φύλλων.

    16) Μέγγενη (Bench vise) Χρησιμοποιείται για συγκράτηση αντικειμένων.  

    17) Τουρμπουλές ( Ring triplet) Χρησιμοποιείται για την διαμόρφωση των δαχτυλιδιών.

    18) Δαχτυλιδιέρα (Ring sizes) Μεζούρα για την μέτρηση του μεγέθους των δαχτύλων.

    19) Αμόνι (Bick iron) Χρησιμοποιείται για διαμόρφωση φύλλων μετάλλου.

    20) Μαλαφάδες (Metal rodsΕίναι ράβδοι από άκαμπτο  μέταλλο (ασημάτσαλο) και χρησιμεύουν για την περιέλιξη συρμάτων, και δημιουργία ελατηρίων και κρίκων

    21) Λούστρο (polishing machine  ή buffing machine) Είναι ηλεκτροκίνητο, παίρνει βούρτσες, και χρησιμοποιείται για το φινίρισμα των κοσμημάτων.

    22) Φλόγιστρο (torch) Μαζί με τις  μπουκάλες προπανίου και οξυγόνου, για συγκόλληση και λιώσιμο των μετάλλων.

    23) Κύλινδρος (rolling mill)  Είναι ένα μηχάνημα, συνήθως ηλεκτροκίνητο, για την εξέλαση των ελασμάτων (φύλλων), και την εξόλκηση των συρμάτων. Η παλαιότερη ονομασία για τον κύλινδρο είναι ελασματουργός.

     Η τάση για βιομηχανοποίηση των πάντων και για μαζική παραγωγή, τείνουν να εξορίσουν το χειροποίητο κόσμημα στην παραγωγή μόνο μοντέλων για αναπαραγωγή. Για τους ανθρώπους όμως που γνωρίζουν, η τεχνογνωσία και η ψυχή του καλλιτέχνη που ενσωματώνεται στο χειροποίητο κόσμημα, δεν πρόκειται να υποκατασταθεί από ένα βιομηχανικό κατασκεύασμα, όσο τέλειο και αν γίνει.

        Η «αντίσταση» στην ισοπέδωση που επιφέρει η βιομηχανική παραγωγή, ξεκίνησε από κάποιους καλλιεργημένους και ανήσυχους καλλιτέχνες και τεχνίτες στην Αγγλία το 1861. Δημιούργησαν το κίνημα “arts and crafts”και οργανώθηκαν σε συντεχνίες που παρήγαγαν προϊόντα μοναδικού design, και κατασκευασμένα εξολοκλήρου στο χέρι. Οι συντεχνίες που παρήγαγαν αντικείμενα με αυτή τη φιλοσοφία, διοργάνωναν μέχρι το 1912 επιτυχημένες εκθέσεις δημιουργιών τους  .  Οι καλλιτέχνες του κινήματος “arts and crafts” επισήμαναν στο κοινό τις σημαντικές διαφορές του βιομηχανικού αντικειμένου από το  χειροποίητο δημιούργημα, και εκπαίδευσαν ένα ενημερωμένο και καλλιεργημένο κομμάτι του καταναλωτικού κοινού, να αναζητά την διαφορά στην ποιότητα της χειροποίητης κατασκευής.

         Τα μηνύματα του κινήματος “arts and crafts” στη σημερινή εποχή είναι πιο επίκαιρα από ποτέ. Σήμερα τα προϊόντα που διακινούνται στην αγορά εντάσσονται σε δύο κατηγορίες. Στη μία κατηγορία είναι αυτά που παράγονται στα εργοστάσια της Ασίας, όπου οι εργάτες δουλεύουν σε συνθήκες δουλείας, και παράγουν προϊόντα με κοντινή ημερομηνία λήξης, για να συνεχιστεί   ο κύκλος της υπερκατανάλωσης . Η δεύτερη κατηγορία είναι τα επώνυμα προϊόντα , τα λεγόμενα brands, όπου επιτελεία διαφημιστών και τεχνικών του marketing προσπαθούν να πείσουν το παγκόσμιο κοινό, ότι δεν έχει σημασία το προϊόν, αλλά η ετικέτα του, και το κύρος που αντλεί ο καταναλωτής από αυτήν. Ανάμεσα σε αυτές τις συμπληγάδες πέτρες κινείται η παραγωγή των μικρών παραγωγών και των καλλιτεχνών, με γνώση του αντικειμένου τους και μεράκι,  που απευθύνονται σε ένα  κοινό που θέλει να διατηρήσει το δικαίωμα της ουσιαστικής επιλογής.

           Στην αντίληψη των περισσότερων  ανθρώπων και κριτικών τέχνης,  η κοσμηματοποιία ανήκει στις λεγόμενες ελάσσονες τέχνες. Η αντίληψη αυτή έλκει την καταγωγή της από το έργο του Τζιόρτζιο Βατάρι «Βίοι». Ο Βατάρι ήταν αξιόλογος ζωγράφος και αρχιτέκτονας, που έζησε στην Φλωρεντία τον 16ο αιώνα. Η φήμη του όμως είναι περισσότερο συνδεδεμένη με την πραγματεία του «Βίοι», που θεωρείται το πρώτο βιβλίο Ιστορίας της Τέχνης. Στο βιβλίο αυτό ο Βατάρι διαχωρίζει τις τέχνες σε δύο κατηγορίες, στις μείζονες και τις ελάσσονες. Στις πρώτες κατέταξε την αρχιτεκτονική την ζωγραφική και την γλυπτική, ενώ την κεραμική, την επιπλοποιία , την κοσμηματοποιία, την χαρακτική και την ταπητουργία, τις συμπεριέλαβε στις ελάσσονες τέχνες, όπου ο δημιουργός είναι απλώς ένας ειδικευμένος τεχνίτης, αλλά όχι καλλιτέχνης.  

           Για πολλούς αιώνες αυτή η ιεράρχηση των τεχνών θεωρείτο δεδομένη. Πιστεύω πως σήμερα είναι μάλλον ξεπερασμένη. Αυτό που κατατάσσει ένα έργο σε μείζον ή έλασσον είναι η συγκίνηση που θα μεταδώσει στον θεατή ή ακροατή,  και τα συναισθήματα που θα δημιουργήσει. Θα προσθέσω το περιεκτικό  σχόλιο ενός κριτικού τέχνης, για τους ανθρώπους που εργάζονται χειρωνακτικά: «εργάτης είναι αυτός που δουλεύει με τα χέρια, τεχνίτης είναι αυτός που δουλεύει με τα χέρια και το μυαλό, καλλιτέχνης είναι αυτός που δουλεύει με τα χέρια, το μυαλό και την ψυχή.» Θα προσέθετα, ανεξάρτητα από το μέσο που χρησιμοποιεί για να εκφράσει την ευαισθησία  του.

     

    Ένας «παληομοδίτικος» πάγκος εργασίας, για κατασκευή χειροποίητου κοσμήματος, με αρκετά από τα απαραίτητα εργαλεία..

     

    My Studio

     

    This is my little piece of paradise.....my space to  create.....I feel very blessed to be doing something I really love!

     Το εργαστήρι μου

    Αυτό είναι το δικό μου μικρό κομμάτι παραδείσου …ένα μέρος για να δημιουργώ…νοιώθω πραγματικά ευλογημένος, που μπορώ να ζω κάνοντας κάτι που πραγματικά λατρεύω! (Εξομολόγηση τεχνίτη κοσμηματοποιού σε ένα  blog)

     

     

     

     

  • Πρόσφατα
    28-01-2022
    Η μιλανέζικη εταιρία κοσμημάτων Pomellato πρόσφατα παρουσ...
    22-01-2022
    Ο ιστορικός ελληνικός οίκος κοσμημάτων Λαλαούνης συνε...
    17-01-2022
    Στη μελέτη που ακολουθεί οι συγγραφείς Α. Κύρη και Μ. Μα...
    17-01-2022
    Cleopatra's Vault, η νέα συλλογή κοσμημάτων της Αμερικανίδας...