• Αρχική ΣελίδαΛεξικό → Πόρπη (Fibula - buckle)
    Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

    Πόρπη (Fibula - buckle)

         Είναι ένα κόσμημα της παραδοσιακής Ελληνικής φορεσιάς που φοριέται στη μέση της γυναίκας, σαν αγκράφα της ζώνης. 

    Η ζώνη της παραδοσιακής φορεσιάς, σε κάποιες περιπτώσεις , ήταν εξολοκλήρου κατασκευασμένη από μεταλλικά στοιχεία Συνήθως όμως ήταν υφασμάτινη ή δερμάτινη. Στην περίπτωση της υφασμάτινης ή δερμάτινης ζώνης, απαραίτητο συμπλήρωμα, ήταν η πόρπη. Χρησίμευε για να ενώνει τα δύο άκρα της ζώνης.

    Οι πόρπες ήταν χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα, και κατασκευάζονταν με τις τεχνικές κατασκευής των κοσμημάτων, ρεπουσσέ    κοκκίδωση και φιλιγκράν. Είχαν στις άκρες δύο περόνες (καρφίτσες) για να μπορούν να στερεώνονται στα δύο άκρα της ζώνης. ʼλλοτε πάλι οι πόρπες ράβονταν πάνω στη ζώνη. Οι πόρπες που έχουν βρεθεί από την περίοδο του 16ου έως 19ου αιώνα είναι συγκριτικά πολύ περισσότερες από τα υπόλοιπα κοσμήματα, πιθανόν γιατί ήταν αντικείμενο καθημερινής χρήσης, και όχι μόνον εξάρτημα της επίσημης φορεσιάς.

    Στην Ελληνική παράδοση η ασημένια πόρπη ήταν από τα βασικά προικιά της νύφης, και αναφερόταν λεπτομερώς σε προικοσύμφωνα και διαθήκες. Στα δημοτικά τραγούδια εξαίρεται μαζί με την ομορφιά της νύφης, και η αξία των προικιών της. «Να σμίξουμε τό μάλαμα με το μαργαριτάρι να κάμουμε τση νύφης μας ένα χρυσό ζωνάρι» Η πόρπη συχνά ήταν πολύ μεγάλου μεγέθους και έπαιζε ρόλο αποθησαυριστικού αντικειμένου, ιδιαίτερα στους νομαδικούς πληθυσμούς, και δινόταν σε περίπτωση ανάγκης αντί χρήματος (αμανάτι), ή μπορούσε εύκολα να ρευστοποιηθεί. Πόρπες χρησιμοποιούσαν οι Μυκηναΐοι, οι αρχαίοι Έλληνες, οι Κέλτες, και οι Ρωμαίοι.

    Ασημένια πόρπη της Μόσχως Τζαβέλλα από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

    Η πόρπη αυτή ανήκε στην Μόσχω Τζαβέλα. Η Μόσχω ήταν σύζυγος του Λάμπρου και μητέρα του Φώτου Τζαβέλα. Όλοι τους ήταν ηρωικοί αγωνιστές στην αντίσταση των Σουλιωτών κατά του Αλί πασά. Την πόρπη αυτή κληρονόμησε η εγγονή της Μόσχως, η Φωτεινή Τζαβέλα η οποία υπήρξε «κυρία επί των τιμών» της βασίλισσας Αμαλίας. . Η πόρπη είναι κατασκευασμένη με την τεχνική ρεπουσσέ, και είναι στολισμένη με τον συνήθη παραδοσιακό διάκοσμο, ρόδακες, ανθέμια, λαχούρια. Το υλικό κατασκευής είναι ασήμι και έχει πάρει το χρυσαφί χρώμα με μαλαμοκάπνισμα. Η πόρπη σήμερα βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό μουσείο, που στεγάζεται στο κτίριο της παλιάς Βουλής. Ευχαριστούμε τους υπεύθυνους του μουσείου που ευγενικά μας επέτρεψαν τη φωτογράφιση.

     

     Πόρπη ιερατική. Από ασήμι και μάργαρο  με παράσταση της Κοίμησης της Θεοτόκου.Πιθανόν προέρχεται από αγιορείτικο εργαστήριο. 19ος αι. Βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο της Λάρισας.

     

     

  • Πρόσφατα
    28-01-2022
    Η μιλανέζικη εταιρία κοσμημάτων Pomellato πρόσφατα παρουσ...
    22-01-2022
    Ο ιστορικός ελληνικός οίκος κοσμημάτων Λαλαούνης συνε...
    17-01-2022
    Στη μελέτη που ακολουθεί οι συγγραφείς Α. Κύρη και Μ. Μα...
    17-01-2022
    Cleopatra's Vault, η νέα συλλογή κοσμημάτων της Αμερικανίδας...