• Βασικά εργαλεία για την κατασκευή χειροποίητου κοσμήματος

    Τα εργαλεία για το κόσμημα σε μεγάλο βαθμό παραμένουν τα ίδια επί αιώνες. Θα αναφερθούμε στα βασικά εργαλεία και γενικότερο εξοπλισμό που πρέπει να αποκτήσει ο επίδοξος μεταλλουργός.

    1) Ο εξοπλισμός ενός εργαστηρίου ξεκινάει από τον πάγκο εργασίας.
    Στα καταστήματα που πουλάνε είδη για χρυσοχόους υπάρχουν επαγγελματικοί πάγκοι, αλλά ένας ερασιτέχνης μπορεί να αρκεστεί σε ένα παλιό γραφείο ή ακόμη μία χοντρή τάβλα στηριγμένη στον τοίχο. Ένα θέμα που πρέπει να δοθεί σημασία όσον αφορά τον πάγκο, είναι η ευστάθεια. Το τραπέζι που θα χρησιμοποιηθεί, πρέπει να είναι πολύ σταθερό και να μην κουνιέται. Μία λύση είναι να στερεωθεί σε κάποιο τοίχο.


    Ο επαγγελματικός πάγκος ενός χρυσοχόου, όπου φαίνονται τα εργαλεία που συνήθως χρησιμοποιούνται. Στο σημείο που κάθεται ο τεχνίτης, η οριζόντια τάβλα του τραπεζιού έχει ένα ένα καμπυλωτό κόψιμο, ώστε η καρέκλα να μπορεί να πλησιάσει πιο κοντά. Επίσης υπάρχει ένα συρτάρι για να μαζεύει τη λιμάγια δηλαδή τα ρινίσματα των μετάλλων που δημιουργούνται κατά την κατεργασία.

    2) Το πρώτο αντικείμενο που πρέπει να προμηθευτεί ο επίδοξος καλλιτέχνης μεταλλουργός είναι ο λιμαδόρος και η μαντεμένια βάση για την στήριξή του στον πάγκο..



    Ο λιμαδόρος είναι ένα κομμάτι ξύλο, πάνω στο οποίο στηρίζουμε τα μεταλλικά ελάσματα για να κάνουμε διάφορες εργασίες όπως λιμάρισμα, σεγάρισμα, τρύπημα κ.λ.π. Ο λιμαδόρος είναι στερεωμένος σε μία συμπαγή μεταλλική βάση η οποία είναι βιδωμένη στον πάγκο. Η μεταλλική βάση του λιμαδόρου έχει μία λεία επιφάνεια στο πάνω μέρος, την οποία χρησιμοποιούμε για να λειαίνουμε ελάσματα και να ισιώνουμε σύρματα.
     

    3) Ένα εργαλείο που απαραιτήτως θα προμηθευτούμε είναι η σέγα. Στη σέγα στερεώνουμε τα πριονάκια που είναι κατάλληλα για κοπή μεταλλικών φύλλων. Τα πριονάκια κατά τη διάρκεια της χρήσης τους φθείρονται ή κόβονται και πρέπει να αντικαθίστανται. Η αντικατάσταση είναι εύκολη με τις βίδες που έχει η σέγα.

    4) Το επόμενο εργαλείο που θα αγοράσουμε είναι η λίμα. Η λίμα προφανώς χρειάζεται για να λειαίνει τις ανώμαλες επιφάνειες που προκύπτουν κατά την διάρκεια των διαφόρων εργασιών. Αν το budget μας είναι χαμηλό και προμηθευτούμε μία μόνο λίμα, πιο χρήσιμη είναι μία μισοστρόγγυλη μέσου μεγέθους, που από την μία πλευρά είναι λεία και από την άλλη είναι καμπυλωτή. Συνήθως προμηθευόμαστε και μία λεία λίμα, και ένα σετ με ψιλά λιμαράκια για τις πιο λεπτές εργασίες.



    Λιμάρισμα ενός σύρματος. Το λιμάρισμα γίνεται πάνω στο λιμαδόρο με μία λεία λίμα. Λιμάροντας το σύρμα στην άκρη δημιουργούμε μία πόντα (μύτη)

    5) Μετά τις λίμες πρέπει να προμηθευτούμε πενσάκια. Τρία πενσάκια είναι καλά για αρχή, ένα οδοντωτό, ένα πλακέ , και ένα μυτοτσίμπιδο, όπως φαίνονται στη φωτογραφία.


      

    6) Το επόμενο εργαλείο που έχει σειρά είναι ένα κοφτάκι.

    Το κοφτάκι χρησιμοποιείται για να κόβουμε σύρματα. Στο σημείο που κόβεται το σύρμα είναι αιχμηρό (γρατζουνάει) και χρειάζεται να το λειάνουμε. Σε επόμενη φάση θα αγοραστεί ένας μεγαλύτερος κόφτης για πιο χοντρά σύρματα.


     

    7) Ένας πάγκος για κατεργασία μετάλλων , οπωσδήποτε θα έχει μερικά σφυράκια. Ένα πλακέ σφυρί, ένα σφυρί με κυκλική απόληξη για σφυρηλάτηση και μία ματσόλα, είναι τα πρώτα σφυριά που πρέπει να αποκτήσουμε. Η ματσόλα είναι ένα ξύλινο σφυρί που το χρησιμοποιούμε όταν δεν θέλουμε να κάνουμε σημάδια στην επιφάνια του μετάλλου.


    Ένα ξυλόσφυρο (ματσόλα) και ένα σφυρί με δύο απολήξεις μία στρογγυλή και μία επίπεδη.

    8) Στον πάγκο μας θα υπάρχουν επίσης πιάστρες. Η πιάστρα είναι μία τσιμπίδα που μπορεί από μόνη της να συγκρατεί αντικείμενα. Συγκρατώντας ένα αντικείμενο με την πιάστρα έχουμε ελεύθερα τα χέρια και μπορούμε να κάνουμε πάνω στο αντικείμενο τις εργασίες που θέλουμε όπως π.χ. συγκόλληση.



    Οι πιάστρες που δεν έχουν ελατήριο για την συγκράτηση αντικειμένων, λέγονται προσέλες και είναι λιγότερο χρήσιμες. Οι προσέλες είναι δηλαδή σαν μεγάλα τσιμπιδάκια φρυδιών.

    9) Μία εργασία που κάνουμε πολύ συχνά στον πάγκο είναι η συγκόλληση δύο μεταλλικών στοιχείων..
    Οι επαγγελματίες γι΄ αυτή τη δουλειά χρησιμοποιούν το φλόγιστρο που δουλεύει με προπάνιο είτε με προπάνιο και οξυγόνο.



    Φλόγιστρο προπανίου – οξυγόνου.

    Επειδή όμως για το προπάνιο υπάρχουν απαγορεύσεις στην χρήση του, οι χομπίστες μεταλλουργοί προτιμούν μικρά φλόγιστρα που δουλεύουν με βουτάνιο (το αέριο με το οποίο γεμίζουμε τους αναπτήρες). Στην αγορά κυκλοφορούν και άλλα συστήματα για συγκολλήσεις, πιο σοφιστικέ και πολύ πιο ακριβά από το φλόγιστρο βουτανίου.
    Ένα τέτοιο σύστημα δουλεύει με τη διάσπαση του νερού σε οξυγόνο και υδρογόνο, και τη χρησιμοποίηση του υδρογόνου σαν καύσιμο. Ένα άλλο σύστημα δουλεύει με μεθανόλη κ.ο.κ.

    10) Ένα μεταλλουργικό εργαστήριο πρέπει να έχει απαραιτήτως μία μέγγενη. Εφόσον κατασκευάζουμε μόνο κοσμήματα και όχι μεγαλύτερα αντικείμενα, θα προμηθευτούμε μία μέγγενη μικρού μεγέθους.


    11) Ένα εργαλείο που θα προμηθευτούμε επίσης είναι το ψαλίδι. Το ψαλίδι χρησιμεύει για να κόβει μεταλλικά ελάσματα (φύλλα). Μοιάζει με το ψαλίδι για χαρτιά που έχουμε στο σπίτι, αλλά είναι πιο στιβαρό. Αργότερα θα πρέπει να προμηθευτούμε ένα δεύτερο ψαλίδι καμπυλωτό, για να κόβουμε σωστά τις καμπύλες, και ένα μεγάλο ψαλίδι για να κόβουμε ευκολότερα τα πιο χοντρά ελάσματα (πιο χοντρά από 0,6 του mm)



    12) Θα χρειαστούμε ακόμη ένα κουμπάσο και ένα μεταλλικό χάρακα. Το κουμπάσο είναι ένας διαβήτης για να χαράζουμε κύκλους πάνω στο μεταλλικό έλασμα και με τον χάρακα χαράσσουμε ευθείες και γωνίες.


     


    13) Τέλος πρέπει να προμηθευτούμε ένα παχύμετρο για τον έλεγχο του πάχους των ελασμάτων και των συρμάτων που χρησιμοποιούμε.



    14) Υπάρχουν κάποιες εργασίες όπως τρύπημα, λείανση, γυάλισμα κ.λ.π. για τις οποίες υπάρχουν ειδικά εργαλεία. Στην πράξη όμως για όλες αυτές τις εργασίες και πολλές ακόμη, χρησιμοποιείται σχεδόν πάντα το φλεξίμπλ. Αυτό είναι ένα μοτεράκι που δίνει περιστροφή σε ένα εύκαμπτο βραχίονα. Στο άκρο του βραχίονα υπάρχει ένα τσοκ, μέσα στο οποίο προσαρμόζουμε μικρά εξαρτήματα για τρύπημα, λείανση, τρόχισμα κ.λ.π


    Με τα εργαλεία αυτά μπορεί ένας επίδοξος μεταλλουργός να ξεκινήσει την αυτοεκπαίδευσή του. Η προμήθεια αυτού του εξοπλισμού δεν κοστίζει πολλά χρήματα (περίπου 300 ευρώ χωρίς τον πάγκο) και μπορεί να είναι το ξεκίνημα για μία καλλιτεχνική καριέρα ή τουλάχιστον για ένα ψυχοθεραπευτικό χόμπι. Σε επόμενο μάθημα θα αναφερθούμε σε άλλα εργαλεία που χρειάζονται για πιο ειδικές κατασκευές. 

    Δείτε και στο λήμμα για το χειροποίητο κόσμημα στο λεξικό μας.
     

  • Πρόσφατα
    28-01-2022
    Η μιλανέζικη εταιρία κοσμημάτων Pomellato πρόσφατα παρουσ...
    22-01-2022
    Ο ιστορικός ελληνικός οίκος κοσμημάτων Λαλαούνης συνε...
    17-01-2022
    Στη μελέτη που ακολουθεί οι συγγραφείς Α. Κύρη και Μ. Μα...
    17-01-2022
    Cleopatra's Vault, η νέα συλλογή κοσμημάτων της Αμερικανίδας...