Νέο Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα

Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες για την κατασκευή του Μουσείου Αργυροτεχνίας μέσα στο κάστρο των Ιωαννίνων. Το μουσείο δημιουργείται στον δυτικό προμαχώνα της νοτιοανατολικής ακρόπολης. Το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό 7,2 εκατομμυρίων ευρώ. Το βασικό του αντικείμενο αφορά στη διαμόρφωση του μουσειακού κελύφους και την υλοποίηση και εγκατάσταση της μόνιμης έκθεσης και των συμπληρωματικών- βοηθητικών χώρων και υπηρεσιών.

Η μόνιμη έκθεση έχει ως κύριο στόχο να παρουσιάσει την τεχνολογία της αργυροτεχνίας μέσα από τη διαχρονική διάστασή της και να περιγράψει το πλέγμα εργαλειακού εξοπλισμού και τεχνικών.

Ο δήμαρχος Ιωαννίνων επισκέφθηκε τον χώρο και δήλωσε:

«Το έργο υλοποιείται με μία πρωτοποριακή μέθοδο και το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Το μουσείο θα λειτουργεί σε δύο ορόφους. Στον πρώτο θα είναι εγκατεστημένα μηχανήματα και εργαλεία και στον δεύτερο θα εκτίθενται αντικείμενα που προκύπτουν από την επεξεργασία του ασημιού. Το μουσείο αναδεικνύει την Ακρόπολη του Ιτς Καλέ. Η πόλη έχει μία παράδοση αιώνων στη συγκεκριμένη τέχνη και την αυθεντικότητά της οφείλουμε να τη διατηρήσουμε».

Οι τεράστιες συλλογές κοσμημάτων που υπάρχουν στα Αρχαιολογικά μουσεία Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου, στο μουσείο Μπενάκη, στο μουσείο κοσμήματος Λαλαούνη, στα Βυζαντινά μουσεία κ.α. θα μπορούσαν να καταστήσουν την Ελλάδα παγκόσμιο κέντρο μελέτης της ιστορικής μεταλλοτεχνίας, και της πανάρχαιας τέχνης του κοσμήματος. Αυτό το εγχείρημα θα πρέπει να συνδυαστεί με μία σχολή στα ΤΕΙ για την ιστορία την αισθητική και τις τεχνικές του κοσμήματος και της μεταλλοτεχνίας, η οποία πρέπει επιτέλους να δημιουργηθεί.

 Το μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα και ένα ακόμη μουσείο για τη Μαστίχα στη Χίο δημιουργούνται από το Πολιτιστικό ΄Ιδρυμα του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς. Ο όμιλος έχει ήδη δημιουργήσει ένα πολύ επιτυχημένο δίκτυο τεχνολογικών μουσείων τα οποία  το 2013 είχαν πάνω από 100.000 επισκέψεις. Τα μουσεία που λειτουργούν ήδη είναι:

.
Το Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί είναι το πρώτο του Δικτύου, καθώς λειτουργεί ήδη από τη δεκαετία του 1980, με βάση υψηλής στάθμης, πρωτόγνωρες τότε για την Ελλάδα, επιστημονικές προδιαγραφές που είχε θέσει ο Στέλιος Παπαδόπουλος. Δεν διστάζω να ομολογήσω ότι ο ρομαντισμός και η σχετική άγνοια μάς οδήγησαν στο μεγάλο λάθος να παραδώσουμε τη διαχείρισή του στην τοπική αυτοδιοίκηση για δέκα χρόνια. Αυτό το λάθος υπήρξε καθοριστικό για να αποτιμήσουμε τους λόγους της υπολειτουργίας αλλά και της καταστροφής του μουσείου και να θέσουμε τους νέους όρους για τη λειτουργία του Δικτύου. Ευτυχώς, το μουσείο σήμερα έχει επισκευαστεί και επεκταθεί, απολύτως ενταγμένο στο Δίκτυο του ΠΙΟΠ.

Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα είναι ένα αναστηλωμένο συγκρότημα υδροκίνητων βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στην περιοχή του Λούσιου, που περιλαμβάνει αλευρόμυλο, νεροτριβή, βυρσοδεψείο και μπαρουτόμυλο. Σε προσεκτικά αποκαταστημένα εργαστήρια, οι επισκέπτες αναπτύσσουν βιωματική σχέση με το χώρο και τους μηχανισμούς, οι οποίοι και τίθενται σε λειτουργία. Ενδεικτικά, έχουν τη δυνατότητα να πάρουν στη χούφτα τους το αλεύρι που αλέθεται μπροστά στα μάτια τους, ενώ, στους αντίστοιχους χώρους, μπορούν να παρακολουθήσουν εκπαιδευτικές ταινίες για την επεξεργασία του μπαρουτιού και του δέρματος.

Στο Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη παρουσιάζονται οι οικονομικές, χρηστικές και συμβολικές όψεις της ελιάς και του λαδιού, καθώς και η τεχνολογία της ελαιοπαραγωγής από την αρχαιότητα έως σήμερα. Οι σχετικές πληροφορίες εμπλουτίζονται από infokiosks στον εσωτερικό χώρο του μουσείου, ενώ από τα ελαιοτριβεία της Προϊστορικής, Ελληνιστικής και Βυζαντινής περιόδου που βρίσκονται σε ημιυπαίθριους χώρους παράγεται λάδι, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας στη Λέσβο αναδεικνύεται σε «μουσείο του εαυτού του», αφού πρόκειται για την πλήρη αποκατάσταση του Κοινοτικού Ελαιοτριβείου της Αγίας Παρασκευής, το οποίο έρχεται να συμπληρώσει το Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη. Εδώ δίνεται έμφαση στις ψηφιακές παραγωγές, οι οποίες επιτρέπουν στον επισκέπτη να κατανοήσει τη λειτουργία των μηχανών (ατμολέβητας, ατμομηχανή, άξονας κίνησης, τροχαλίες, μηχανές συμπίεσης, μηχανές διαχωρισμού) και τη διαδικασία σύνθλιψης και συμπίεσης του ελαιοπολτού, καθώς και του διαχωρισμού του λαδιού σε ατμοκίνητο ελαιοτριβείο. Οι παλιές αποθήκες του ελαιοκάρπου λειτουργούν, τέλος, ως συμπληρωματικές εκθετικές μονάδες.

Στο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας στο Βόλο, που επίσης έχει αναδειχθεί σε «μουσείο του εαυτού του», ακολουθείται μουσειολογική πορεία που έχει βασιστεί στην αλυσίδα παραγωγής των κεραμιδιών και των τούβλων από ατμοκίνητα μηχανήματα και της όπτησης των τούβλων στην κάμινο Hoffman. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από κινούμενες μακέτες που επεξηγούν τη λειτουργία του υποβλητικού χώρου που τον περιβάλλει, με τον μηχανολογικό εξοπλισμό, τους ανενεργούς ιμάντες και τα παλετοφόρα με άψητα τούβλα και κεραμίδια.

Στο Μουσείο Μαρμαροτοτεχνίας στην Τήνο παρουσιάζονται οι παραδοσιακές τεχνικές, ο εργαλειακός εξοπλισμός των τεχνιτών, καθώς και το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκαν τα τηνιακά εργαστήρια. Η αναπαράσταση λατομείου και εργαστηρίου, η συγκέντρωση των σχεδίων των μαρμαροτεχνιτών, σε συνδυασμό με ταινίες που προβάλλονται στο χώρο του μουσείου, ζωντανεύουν τις τεχνικές εξόρυξης και επεξεργασίας μαρμάρου που αναπτύχθηκαν στην Τήνο.

Στο Μουσείο Παραδοσιακών Επαγγελμάτων και Περιβάλλοντος στη Στυμφαλία γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί η αλληλεπίδραση του ανθρώπου και του φυσικού χώρου που τον περιβάλλει. Το μουσείο στοχεύει στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του κοινού, δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση στον προβιομηχανικό πολιτισμό της περιοχής, μέσω της χρήσης καινοτόμων πολυμεσικών εφαρμογών (ενυδρείο, βάρκες).