Συνθετικές πολύτιμες πέτρες. Η Νέα αλχημεία κερδίζει έδαφος.

Συνθετική πολύτιμη πέτρα ονομάζουμε το υλικό που είναι οπτικά και χημικά ίδιο με την φυσική πολύτιμη πέτρα με μόνη τη διαφορά ότι το φυσικό υλικό δημιουργήθηκε στη φύση ενώ το συνθετικό παρήχθη στο εργαστήριο. Αυτό σημαίνει ότι η χημική σύσταση των φυσικών και συνθετικών πολύτιμων λίθων είναι ακριβώς η ίδια.
Έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες που στα επιστημονικά εργαστήρια έχουν δημιουργηθεί συνθετικές πολύτιμες πέτρες. Η χρησιμοποίησή τους όμως από την βιομηχανία του κοσμήματος τα προηγούμενα χρόνια είναι σχετικά περιορισμένη.
Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι τα κοσμήματα μέσου κόστους, δηλαδή τα καλοδουλεμένα ασημένια κοσμήματα και τα χρυσά κοσμήματα χαμηλών καρατίων, είχαν στη φαρέτρα τους ενδιαφέροντα υλικά. Ένα τέτοιο υλικό είναι για παράδειγμα το synthetic cubic zirconia, που στην ελληνική αγορά συνηθίσαμε να το ονομάζουμε ζιρκόν. Το ζιρκόν έχει ικανοποιητική διαφάνεια, σκληρότητα και χρωματισμούς, παράγεται σε πολύ λογική τιμή, και βρήκε ευρύτατη εφαρμογή τα προηγούμενα χρόνια. Όμως επειδή το μαρκετινκ του κάθε εμπορεύματος θέλει να προτείνει καινούργια πράγματα ίσως ήλθε η ώρα των Συνθετικών πολύτιμων λίθων για τα κοσμήματα.
Η παραγωγή των συνθετικών πολύτιμων λίθων θα ήταν το όνειρο κλάθε αλχημιστή. Αυτοί ανακάτευαν επί αιώνες μέταλλα και οξέα στη χύτρα προσπαθώντας να μετατρέψουν τον μόλυβδο σε χρυσό. Έτσι κι εμείς σήμερα οι μοντέρνοι αλχημιστές παράγουμε πολύτιμα και σπάνια δημιουργήματα της φύσης από ευτελείς πρώτες ύλες.
Ας δούμε για παράδειγμα τον τρόπο που ο σύγχρονος αλχημιστής παράγει συνθετικό σμαράγδι. Η σύγχρονη “χύτρα” είναι ένας ηλεκτρικός φούρνος ο οποίος μιμείται τις συνθήκες που η φύση πριν εκατομμύρια χρόνια δημιούργησε το φυσικό σμαράγδι, συνθήκες μεγάλης πίεσης και θερμοκρασίας. Ο φούρνος αυτός λοιπόν είναι αεροστεγής άρα μπορούμε να δημιουργήσουμε σημαντικές πιέσεις στο εσωτερικό του, είναι μεγάλης ηλεκρικής ισχύος άρα μπορεί να ανεβάσει ψηλές θερμποκρασίες, και είναι επενδεδυμένος εσωτερικά με φύλλα χρυσού. Ο χρυσός είναι πολύ “αδρανές” μέταλλο, οπότε απομονώνει τα υλικά στο εσωτερικό του φούρνου για να μην έλθουν σε επαφή και αντιδράσουν με άλλα στοιχεία.
Στο εσωτερικό του φούρνου βάζουμε πυρίτιο, αλουμίνιο και βηρύλλιο, για το σχηματισμό του βασικού υλικού του σμαραγδιού που είναι η βήρυλλος. Προσθέτουμε χρώμιο και βανάδιο για να χρωματιστεί η βήρυλλος πράσινη δηλαδή να γίνει σμαράγδι. Τοποθετούμε στο κέντρο όλων αυτών των υλικών ένα προυπάρχον κομματάκι έτοιμης βήρυλλου σαν καταλύτης (επιταχυντής) της αντίδρασης. Κλείνουμε τον φούρνο ανεβάζουμε την κατάλληλη πίεση και θερμοκρασία. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας προσθέτουμε οξυγόνο και υδροχλωρικό οξύ. Η διαδικασία είναι εξαιρετικά αργή, κρατάει περισσότερο από ένα μήνα και προστίθεται υλικό περίπου 1mm την ημέρα. Με αντίστοιχα παράξενους τρόπους παράγονται και οι άλλες συνθετικές πολύτιμες πέτρες.

Σε ρεπορτάζ που έκανε η συντάκτης του περιοδικού Professional Jeweller στην Βρετανική αγορά διαπίστωσε την στροφή στις συνθετικές πολύτιμες πέτρες πολλών εταιριών που παράγουν κοσμήματα μέσου κόστους όπως την Carat και την Ti Sento. Οι υπεύθυνοι των εταιριών αυτών πιστεύουν ότι το επόμενο βήμα της αγοράς μετά τις ημιπολύτιμες πέτρες, κεχριμπάρι αιματίτη και ζιρκόν είναι οι συνθετικές πέτρες. Η κατηγορία των κοσμημάτων μέσης τιμής προσφέρει μία καλή εναλλακτική ανάμεσα στα απρόσιτα για το μέσο καταναλωτή χρυσά κοσμήματα 18 kt και τα ευτελή φο μπιζού. ʼλλωστε την άψογη εμφάνιση, χρώμα και διαφάνεια των συνθετικών πετρών μπορούμε πλέον να τη βρούμε μόνο σε μουσειακά κομμάτια στις φυσικές πολύτιμες πέτρες.