Λέγοντας φίλντισι οι περισσότεροι άνθρωποι αλλά και πολλοί επαγγελματίες των κοσμημάτων, εννοούν το μαργαριτοφόρο όστρακο. Στην πραγματικότητα fil-dis στην τουρκική γλώσσα είναι το δόντι του ελέφαντα, το ελεφαντόδοντο. Το όστρακο λέγεται σεντέφι (επίσης τουρκική λέξη) ή mother of pearl στα αγγλικά, ή μαργαριτοφόρο όστρακο στα ελληνικά. Η πλάνη αυτή είναι τόσο διαδεδομένη, ώστε κάποια σοβαρά λεξικά της Ελληνικής γλώσσας, όπως το λεξικό Μπαμπινιώτη, και το λεξικό Πάπυρος, αναφέρουν τη λέξη φίλντισι σαν συνώνυμο της λέξης σεντέφι. Στην εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη του 1929 επισημαίνεται το σφάλμα: «Ενίοτε η λέξις (φίλντισι) εσφαλμένως χρησιμοποιείται δια τον μάργαρον, κοινώς σεντέφι». Στη μετάφραση του Αργύρη Εφταλιώτη μιας στροφής της ραψωδίας δ της Οδύσσειας, ο Τηλέμαχος λέει στον γιο του βασιλιά Νέστορα, πόσο πολύ θαυμάζει το παλάτι του πατέρα του. Στο απόσπασμα αυτό βλέπουμε πως το ελεφαντόδοντο μεταφράζεται σαν φίλντισι.
|
«φράζεο, Νεστορίδη τω εμω κεχρασμένε θυμώ, χαλκού τε στεροπήν καδ δώματα ηχήεντα χρυσού τα ηλέκτρου τε και αργύρου ηδ΄ελέφαντος. Ζηνός που τοιήδε γ΄ Ολυμπίου ένδοθεν αυλή. |
Για κοίτα γιε του Νέστορα και φίλε της καρδιάς μου Χαλκός που αστράφτει μες΄σε αυτά τα βουητερά παλάτια Το μάλαμα και το ήλεκτρο το φίλντισι το ασήμι Τέτοιες θε νάναι κι οι αυλές του Δία του Ολυμπίσιου. |
Χτένα φιλντισένια (ελεφαντόδοντο) Από το μουσείο Victoria & Albert στο Λονδίνο
