• Αρχική ΣελίδαΛεξικό → Τεκτίτης (Tektite)
    Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

    Τεκτίτης (Tektite)

    Είναι ένα άμορφο πυριτικό υλικό, δηλαδή γυαλί, το οποίο έχει προέλθει από το διάστημα. Είναι δηλαδή μετεωρίτης.

         Στην αρχαιότητα είχαν την ονομασία κεραύνιοι λίθοι, διότι οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι λίθοι αυτοί έπεφταν στη γη με τους κεραυνούς.  Ο Πλίνιος τους αναφέρει σαν Lapis Fulminis, και σημειώνει πως οι λίθοι αυτοί κατά την πτώση τους, σχίζουν δένδρα και βράχους, και φονεύουν ανθρώπους και ζώα. Στην λαϊκή γλώσσα είχαν την ονομασία «αστροπελέκια» ή «σπεκλάρια». Σε κάποιες περιοχές είχαν την ονομασία «γλωσσόπετρες», γιατί το σχήμα τους μοιάζει με την γλώσσα.

        Στην κατηγορία των κεραύνιων λίθων, είναι και οι λεγόμενοι «βαίτυλοι». Οι βαίτυλοι είχαν σχήμα τσεκουριού, κώνου ή παραλληλεπιπέδου, και ήταν αντικείμενο της «λιθολατρείας», ανάμεσα κυρίως στους σημιτικούς λαούς. Στην Παλαιά Διαθήκη (Γένεσις  Κεφάλαιον κή) αναφέρεται η λατρεία των λίθων στην περιγραφή του ονείρου του Ιακώβ. Ο Ιακώβ, αποκοιμήθηκε σε ένα λίθο, και είδε σε όνειρο μία σκάλα όπου ανεβοκατέβαιναν άγγελοι. Ο Ιακώβ συνομίλησε με τον Θεό, και μόλις ξύπνησε, απέδωσε την συνομιλία του με τον Θεό, στον λίθο που χρησιμοποίησε σαν προσκέφαλο. Τον λίθο αυτόν τον μετέτρεψε σε βωμό. «και ο λίθος ούτος όν έστησα στήλην, εσταί μοι οίκος Θεού, και πάντων ών εάν μοι δως, δεκάτην αποδεκατώσω αυτά σοι»  Οι βαίτυλοι περιγράφονται στα παλαιά κείμενα σαν «αερόλιθοι, οίτινες έπιπτον περιφλεγείς εκ του ουρανού».  

        Η φρυγική θρησκεία της Κυβέλης σχετίζεται με έναν αερόλιθο. Ο Πίνδαρος, που είδε ένα λίθο να πέφτει από τον ουρανό, εν μέσω φλογών και θορύβου, το αφιέρωσε στην Κυβέλη. Να πούμε ακόμη  πως στην Ελληνική μυθολογία η Ρέα έδωσε στον Κρόνο να καταπιεί ένα βαίτυλο.

         Οι μουσουλμάνοι επίσης, λατρεύουν έναν  μαύρο μετεωρίτη  που τον ονομάζουν  «αλ Χατζαρού λ' Ασγουάντ». Είναι ένας αερόλιθος που πιστεύουν ότι έπεσε στη γη από την εποχή του Αδάμ και της Εύας. Ο «μέλας λίθος» βρίσκεται στην ανατολική  γωνία του τεμένους Κάαμπα,(κύβος) που βρίσκεται στην Μέκκα. Το Καάμπα ήταν τόπος λατρείας των νομαδικών Αραβικών φύλων, πριν από την έλευση του Μωάμεθ, και είναι μέχρι σήμερα το βασικό σημείο μαζικού   προσκυνήματος, των μουσουλμάνων όλου του κόσμου.

    Ο μέλας λίθος, το ιερότερο αντικείμενο της μουσουλμανικής λατρείας,  έχει διάμετρο περίπου 30 cm., και περιβάλλεται από ένα εντυπωσιακό ασημένιο πλαίσιο. Στο φόντο της φωτογραφίας, φαίνεται το μαύρο ύφασμα, το λεγόμενο κισουάχ, ένα μονοκόμματο τεράστιο πανί, που περιβάλλει ολόκληρο το καάμπα.  Ο κάθε μουσουλμάνος πρέπει να προσκυνήσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του τον μαύρο μετεωρίτη.

    Οσον αφορά τους τεκτίτες που χρησιμοποιούνται και στην κατασκευή κοσμημάτων, το χρώμα συνήθως είναι μαύρο. Το όνομα τεκτίτης προέρχεται από την Ελληνική λέξη «τηκτός», δηλαδή λειωμένος, Έχει βρεθεί σε διάφορες περιοχές, όπως Νορβηγία, Αυστραλία, Κίνα, Η.Π.Α., Ακτή του Ελεφαντοστού, Καζακστάν.

     

    Η καλύτερη ποιότητα τεκτίτη που έχει βρεθεί είναι στην περιοχή της Βοημίας στην Τσεχία και έχει το πράσινο χρώμα του φύλλου της ελιάς. Ο τεκτίτης αυτός λέγεται Μολδαβίτης (moldavite), και προέρχεται από μετεωρίτες που έπεσαν στη γη, πριν 14,7 εκατομμύρια χρόνια. Το χρώμα του μολδαβίτη δημιουργείται από ιόντα σιδήρου που υπάρχουν στη μάζα του γυαλιού. Τα κομμάτια μολδαβίτη με ικανοποιητική διαφάνεια, ταγιάρονται και χρησιμοποιούνται στην κοσμηματοποιία. Τα ημιδιάφανα κομμάτια, κόβονται σε κοπή καμπουσόν ή χρησιμοποιούνται για γλυπτογραφία.

    μολδαβίτης

     Ανεπεξέργαστος μολδαβίτης από την Δημοκρατία της Τσεχίας.

    Να αναφέρουμε ακόμη πως με τον όρο ιμπακτίτης (impactites), αναφερόμαστε στους τεκτίτες αλλά και γενικώτερα σε πυριτικά υλικά που δεν είναι αποσαφινισμένη η προέλευσή τους όπως το Γυαλί της λυβικής ερήμου (Libyan dasert glass).

    Η πιο εντυπωσιακή και ακριβή ποιότητα μετεωρίτη, είναι ο παλλασίτης (pallasites). Αποτελείται κυρίως από σίδηρο, και περιέχει εγκλίσεις πυριτικές και ολιβίνη. Παλλασίτες υπάρχουν στη Σιβηρία, Αργεντινή κ.α.

    Στην Αργεντινή στη θέση Esquel, βρέθηκε το 1950, βρέθηκε ένας μετεωρίτης, στον οποίο υπάρχουν παλλασίτες άριστης ποιότητας όπως αυτός της φωτογραφίας. Μέσα στην  σιδερένια μάζα του, υπάρχουν εντυπωσιακά ένθετα κομμάτια ολιβίνη. 

     

     

  • Πρόσφατα
    28-01-2022
    Η μιλανέζικη εταιρία κοσμημάτων Pomellato πρόσφατα παρουσ...
    22-01-2022
    Ο ιστορικός ελληνικός οίκος κοσμημάτων Λαλαούνης συνε...
    17-01-2022
    Στη μελέτη που ακολουθεί οι συγγραφείς Α. Κύρη και Μ. Μα...
    17-01-2022
    Cleopatra's Vault, η νέα συλλογή κοσμημάτων της Αμερικανίδας...