• Αρχική ΣελίδαΛεξικό → Συνθετικοί Πολύτιμοι Λίθοι (Synthetic Stones)
    Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

    Συνθετικοί Πολύτιμοι Λίθοι (Synthetic Stones)

        Ένας πολύτιμος λίθος ονομάζεται  "Συνθετικός"  όταν έχει την ίδια χημική σύσταση και τις ίδιες ιδιότητες με τον φυσικό (ορυκτό) πολύτιμο λίθο, με την διαφορά πως ο συνθετικός κατασκευάστηκε σε κάποιο εργαστήριο. Με άλλα λόγια  οι φυσικοί λίθοι  δημιουργήθηκαν στη φύση  πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια, ενώ οι συνθετικοί φτιάχτηκαν με τα ίδια υλικά από τους ανθρώπους.

       Οι φυσικές και οι συνθετικές πέτρες έχουν τις ίδιες ιδιότητες, φυσικές, χημικές, οπτικές,   γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολο να τις ξεχωρίσει ένας  ιδιώτης καταναλωτής, αλλά και οι ειδικοί συναντούν δυσκολίες. Η επιστήμη που ασχολείται  με την κατάταξη ενός λίθου στην κατηγορία των φυσικών ή των συνθετικών είναι η γεμολογία.  Τα περισσότερα γεμολογικά όργανα, διαθλασίμετρο, φασματοσκόπιο, κ.λ.π. δεν βοηθούν πολύ στη διάκριση μίας φυσικής από μία συνθετική πέτρα. Και αυτό διότι οι ιδιότητές που εξετάζουν αυτά τα όργανα δεν έχουν διαφορές ανάμεσα στον συνθετικό και τον φυσικό λίθο. Το όργανο που χρησιμοποιείται σε αυτή την περίπτωση είναι το μικροσκόπιο στα χέρια ενός έμπειρου γεμολόγου, ο οποίος θα εντοπίσει τις  μικροεγκλίσεις που δημιουργούνται κατά την μακρόχρονη φυσική διαδικασία οι οποίες δεν μπορούν εύκολα να δημιουργηθούν στο εργαστήριο.

        Σε αυτές τις περιπτώσεις βέβαια ποτέ δεν μπορείς να είσαι βέβαιος για το τι θα συμβεί αύριο, ή τι έχει ήδη συμβεί χωρίς να το γνωρίζεις. Τα τελευταία χρόνια στην παραγωγή συνθετικών πετρών χρησιμοποιείται η λεγόμενη υδροθερμική κατεργασία, η οποία είναι ακριβότερη και αργή, αλλά παράγει συνθετικές πέτρες που δύσκολα ξεχωρίζουν από τις φυσικές.   

       Όσον αφορά τον καταναλωτή, ο μόνος τρόπος να προστατευτεί είναι να υπάρχει μία «αλυσίδα εμπιστοσύνης» ανάμεσα στον χονδρέμπορο πολύτιμων πετρών, στο εργαστήριο κατασκευής κοσμημάτων, στο κατάστημα πώλησης, και στον πελάτη λιανικής, ώστε με την διαδοχική εμπιστοσύνη, να μην υπάρχει απάτη. Η διαφορά στην εμπορική αξία  ανάμεσα στους φυσικούς και τους συνθετικούς λίθους είναι πολύ μεγάλη, οπότε οι απατεώνες έχουν πολύ ισχυρό κίνητρο.  Γιά παράδειγμα ο συνθετικός σπινέλιος αξίζει  μόλις το 3% της αξίας του αντίστοιχου φυσικού. Το θέμα της προστασίας του καταναλωτή σε κάποιες χώρες αντιμετωπίζεται πιο θεσμικά. Στις Η.Π.Α. υπάρχει γι αυτό τον σκοπό ο οργανισμός AGTA (βλ. ανάδειξη) και άλλες οργανώσεις προστασίας και ενημέρωσης του κοινού.  

        Η Federal Trade Commission στις Η.Π.Α. δεν επιτρέπει την χρήση του όρου πολύτιμος λίθος (Gem ή gemstone) για τις συνθετικές πέτρες. Ο όρος «πολύτιμος λίθος» πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για πέτρες πουδημιουργήθηκαν στη φύση, και όχι ένα επιστημονικό εργαστήριο.   
        Να  επισημάνουμε εδώ μία συνηθισμένη παρανόηση. Είναι η  σύγχυση που δημιουργείται ανάμεσα στους όρους   «συνθετική πέτρα» και «απομίμηση» (imitation – stimulant)). Στην περίπτωση της απομίμησης, έχουμε ένα υλικό που μοιάζει οπτικά με το αληθινό, αλλά έχει διαφορετική χημική σύσταση, γι αυτό και ανιχνεύεται πολύ ευκολότερα. Π.χ. για το διαμάντι απομίμηση είναι το ζιρκόν, ο μοισσανίτης και το στραςς. 

        Η  κατασκευή απομιμήσεων είναι μία πανάρχαια δραστηριότητα για την υποκατάσταση σπάνιων και ακριβών πετρών. Στην αρχαία Αίγυπτο, πριν από 4500 χρόνια,  έβαφαν ένα άχρωμα πυριτικό άλας με μπλε χρώμα από ανθρακικό χαλκό, και το χρησιμοποιούσαν σαν απομίμηση του   δυσεύρετου lapis-lazuli. Στα «Χρονικά του Τούθμωση του Γ» αναφέρεται ο τρόπος που πρέπει να γίνεται η διάκριση ανάμεσα στο αληθινό χεσβέτ ( ζαφείρι) από το σκευαστό (τεχνητό) που είναι γυαλί βαμμένο με άλατα χαλκού. Στην Ιλιάδα (Θ 164) συναντάμε την φράση «έρρε κακή γλήνη» που εκστομίζει ο Έκτορας προς τον πολεμιστή των Αχαιών, τον Διομήδη. Η λέξη γλήνη ερμηνεύεται σαν πολύτιμος λίθος. Ο γνήσιος πολύτιμος λίθος λέγεται «τιμία γλήνη», και η απομίμηση λέγεται «κακή γλήνη». Ο Έκτορας απευθύνεται περιφρονητικά προς τον Διομήδη ο οποίος φορούσε αστραφτερή πανοπλία, αλλά τράπηκε σε φυγή από την μάχη, λέγοντάς του «είσαι  ψεύτικη πέτρα»,  εννοώντας ότι λάμπει σαν πολύτιμος λίθος, αλλά στην πραγματικότητα είναι μία φτηνή απομίμηση. Σε πιο κοντινές εποχές, πολύς λόγος γινόταν για το σμαράγδινο τρυβλίον (πιάτο) το λεγόμενο sacro catino, το οποίο είχε λαφυραγωγηθεί από τους σταυροφόρους στην Παλαιστίνη. Αποδείχθηκε πως ήταν μία απομίμηση σμαραγδιού από γυαλί.

        Η διάκριση ανάμεσα σε συνθετικές και φυσικές πέτρες, είναι διαφορετική από την διάκριση ανάμεσα στις επεξεργασμένες και ανεπεξέργαστες πέτρες (βλ. ανάδειξη). Πολλοί καταναλωτές πιστεύουν ότι «φυσική» πέτρα και «ανεπεξέργαστη» πέτρα, είναι λέξεις συνώνυμες, ενώ στην πραγματικότητα, μία φυσική πέτρα, που δημιουργήθηκε στη φύση,  μπορεί να έχει υποστεί  μετά την εξόρυξή της, πάμπολλες επεξεργασίες.  Πολλοί έμποροι επίσης φροντίζουν να συντηρούν αυτή την σύγχυση.

     

  • Πρόσφατα
    28-01-2022
    Η μιλανέζικη εταιρία κοσμημάτων Pomellato πρόσφατα παρουσ...
    22-01-2022
    Ο ιστορικός ελληνικός οίκος κοσμημάτων Λαλαούνης συνε...
    17-01-2022
    Στη μελέτη που ακολουθεί οι συγγραφείς Α. Κύρη και Μ. Μα...
    17-01-2022
    Cleopatra's Vault, η νέα συλλογή κοσμημάτων της Αμερικανίδας...