Είναι το ξύλο από το δένδρο Έβενος που φύεται στην νότια Ινδία και Σρι Λάνκα και σποραδικά σε περιοχές της Αφρικής. Το δένδρο του έβενου είναι της ίδιας οικογένειας με το λωτό.Το ξύλο του έβενου, είναι βαθύ μαύρο, πυκνό στη δομή του και βαρύ. Είναι από τα λίγα ξύλα που βυθίζεται στο νερό. Λόγω της πυκνότητάς του, μπορεί να δουλευτεί και να σκαλιστεί με τα εργαλεία της χρυσοχοΐας, και να δώσει πολύ φίνα αποτελέσματα. Σήμερα όμως λόγω της υπερβολικής υλοτόμησης από τους τοπικούς πληθυσμούς κυρίως για καυσόξυλα, το δένδρο του έβενου απειλείται με εξαφάνιση.

Η λέξη έβενος είναι Εβραϊκής προέλευσης. «Έβεν» στα Εβραϊκά θα πει λίθος, και αποδόθηκε στο υλικό προφανώς λόγω της σκληρότητας και της συνεκτικότητας του. Η ονομασία έβενος μπορεί να προέρχεται και από την αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα όπου το δένδρο είχε την ονομασία χιμπν και μεταφέρθηκε στην ελληνική γλώσσα σαν έβενος για να γίνει στις ευρωπαικές γλώσσες ebony.  Παλιότερα χρησιμοποιείτο για το ξύλο του έβενου, η ονομασία «αμπανόζι».

Κατά τον 18ο αιώνα, στην ακμή του στυλ ροκοκό, είχε μεγάλη ανάπτυξη η κατεργασία του έβενου, για την κατασκευή διακοσμητικών αντικειμένων. Η τέχνη της κατεργασίας του έβενου, με περίτεχνα σκαλίσματα και ανάμιξη με ασήμι ή κασσίτερο ή σεντέφι ονομάστηκε εβενουργία. Οι εβενουργοί (ebonist), εργάζονταν κυρίως στις αυλές των πρωτευουσών της Ευρώπης, και ενίοτε χρησιμοποιούσαν αντί του δυσεύρετου έβενου, παλίσανδρο ή μαόνι.

ʼγαλμα του Μερυσαχαστέφ, σκαλιστό σε έβενο, το οποίο βρέθηκε στον τάφο του στην Αίγυπτο. Χρονολογείται από το 2200 π.Χ. Βρίσκεται στο Βρετανικό μουσείο.